Het is gemakkelijk en snel maar is het ook gezond? Bewerkte voedingsmiddelen; wanneer je je koelkast of keukenkastjes opentrekt, vind je er vast een aantal! Steeds meer wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat veel bewerkt voedsel eten niet gezond is. Maar hoe maak je de juiste keuzes? Want veel van het voedsel dat we tegenwoordig eten, is op de een of andere manier bewerkt. Wij leggen het je uit!
Wat is bewerkt voedsel?
Laten we beginnen met een uitleg over wat nu precies wordt gedefinieerd als bewerkt voedsel. Niet alle bewerkte voedingsmiddelen zijn namelijk per definitie ongezond. Het gaat hier vooral om de sterk bewerkte (ultra-processed) voedingsmiddelen zoals frisdranken, kant-en-klaar maaltijden, tussendoorrepen, fastfood, maaltijdpakjes en –zakjes en (gezoete) ontbijtgranen. Ontbijtgranen?! Ja, ook ontbijtgranen zijn niet altijd een gezonde keuze. Ze bevatten veel calorieën, suiker, verzadigd vet en zout maar weinig vitamines, mineralen en vezels. Ook eet je er al snel te veel van.
Maar hoe weet je dan wanneer een bewerkt product, té bewerkt is? Als basisregel kun je aanhouden; wanneer een product meer dan 5 ingrediënten heeft, is het een sterk bewerkt product en kun je dit maar beter laten staan. Vaak herken je de helft van de ingrediënten niet in een product. Vraag jezelf af of je het dan wel in je lichaam wilt stoppen. Heel praktisch gezien is ultra-bewerkt voedsel al het voedsel dat niet rechtstreeks uit de grond komt of aan de boom groeit. Heb jij wel eens een zak chips aan een boom zien groeien? Precies, wij ook niet!
Let ook op de voedingswaarden van het product. Deze vind je op het etiket van een voedingsmiddel. Neem bijvoorbeeld het etiket van een haver-tarwe biscuit met pinda en bananenpuree. Door de kleur en tekst ‘Good Morning’ krijg je het gevoel dat dit een goed product is om je dag mee te starten. En het klinkt ook best gezond toch? Wanneer je vervolgens naar de ingrediënten van dit product kijkt, zie je dat er veel onnodige troep aan is toegevoegd. Hier wordt je lichaam niet blij van, ook al lijkt het nog zo gezond. Het product bevat relatief veel suiker, ook glucosestroop en fructose-glucosestroop zijn andere benamingen voor suiker. En let ook op de hoeveelheid pinda’s (4,3%) en bananenpuree (1,5%). Doordat het op de voorkant van de verpakking staat vermeld, krijg je het gevoel dat het gezond is. Terwijl er relatief weinig van in het product zit. Dit maakt het al een stuk minder aantrekkelijk om te kopen toch?
Nog een tip: de ingrediënten op een etiket staan op een bepaalde volgorde. Het ingrediënt dat als eerste vermeld staat, is het meest aanwezig in het voedingsmiddel. Wanneer het eerste ingrediënt bijvoorbeeld suiker is of glucosestroop, kun je het beter laten staan. Hier heeft je lijf niets aan!
Waarom bewerkt voedsel laten staan?
De ingrediënten in ultra-bewerkte voeding helpen je niet om je fit te voelen. Je lichaam gebruikt onnodig veel energie om al deze suikers, conserveringsmiddelen, vetten, zetmeel en E nummers te verteren. Vaak heb je na het eten van bewerkte voeding een energie kick om je vervolgens een uur later vermoeid te voelen. Wanneer je puurdere voeding eet, verbruikt je lichaam minder energie bij het verteren ervan. Hierdoor blijft je bloedsuikerspiegel stabieler, waardoor je merkt dat je veel meer energie hebt. Ook klachten als hoofdpijn, slecht slapen en een slechte huid kunnen worden verminderd door bewerkt voedsel te laten staan. Verder ontwikkel je een sterk(er) immuunsysteem en kan het leiden tot gewichtsverlies.
Welke bewerkte voedingsmiddelen kan ik wel eten?
Naast de sterk bewerkte voedingsmiddelen, zijn er ook producten welke in lichte mate zijn bewerkt maar die wel gezond zijn om te eten. Deze producten zijn bewerkt omdat we ze anders niet konden eten. Neem bijvoorbeeld yoghurt/kwark, brood of olijfolie. Hiervan is bewezen dat je lichaam er baat bij heeft. Deze producten kun je dus best eten. Kwark of yoghurt waar allerlei smaakjes aan zijn toegevoegd, zijn dan weer niet een goede keuze. Lees daarom altijd het etiket voordat je het product in je boodschappenkarretje gooit!
Ook producten welke je nodig hebt bij het koken zoals roomboter, bindmiddelen (maïzena, aardappelzetmeel) en honing zijn niet perse slecht. Hierbij geldt; gebruik de producten met mate.
Wat is een beter alternatief voor bewerkte voedingsmiddelen?
Zoals we eerder vertelden, kun je het beste kiezen voor producten welke zo weinig mogelijk bewerkt zijn. Je moet een product nog kunnen herkennen aan hoe het in de natuur te zien in. Het is daarom goed om te kiezen voor verse groente en fruit. Kies niet voor de voorgesneden varianten of fruit in blik, vaak is aan dit laatste suiker toegevoegd. Vervang witte pasta voor volkorenpasta, witte rijst voor zilvervliesrijst, ontbijtgranen voor havermout met vers fruit met (ongezouten) noten en patat of krieltjes voor zelf geschilde aardappelen. Kook altijd zelf en laat de kant-en-klare maaltijden staan. Zo weet je precies wat je eet omdat je alle ingrediënten zelf aan het hebt toegevoegd. Heb je zoete of hartige trek? Kies voor een stuk fruit in plaats van snoep of een handje (ongezouten) noten in plaats van chips. Uiteraard kun je bewerkte dranken ook beter laten staan. Drink vaker thee of water in plaats van frisdranken zoals cola.
Wij kunnen ons voorstellen dat dit veel informatie is. Wil je handvatten om de juiste keuze te maken in de supermarkt? Of vind je het moeilijk om een etiket te lezen?
Meld je dan aan voor de workshop ‘Supermarkt Safari’ van Gezond Noord op woensdag 2 december.
Of voor ‘Niet vullen maar voeden’ van 30 november tot 14 december.